Przejdź do głównej zawartości

Jak dbać o kosztowny, ratujący życie sprzęt spadochronowy

W marcu 2016, w magazynie stowarzyszenia USPA "Parachutist" opublikowany został bardzo udany tekst o nieco długim tytule "How to Keep Your Expensive, Life-Saving Equipment Looking Like Expensive, Life-Saving Equipment", którego autorką jest Ella Ran. Ella Ran pracowała w dziale marketingu znanej, amerykańskiej firmy Performance Designs.
Postaram się Wam przybliżyć najważniejszej kwestie dotyczące dbałości o sprzęt spadochronowy na podstawie tegoż właśnie artykułu. Nie jest to dokładne tłumaczenie lecz wiele fragmentów będzie

Niezależnie od tego, jak bardzo obiecujemy sobie dbać o nasz spadochron, prędzej czy później dochodzi do sytuacji, gdy eksploatacja odbiega od ideału. Czasem zdarzy się, że przewleczemy paczkę z pilocikiem lub kawałek czaszy przez połowę lądowiska, czasem zaś, że wykonujemy dużo skoków w gorący dzień, układając samodzielnie, pocąc się niemiłosiernie na nylonową tkaninę naszego ulubionego spadochronu. Dział eksploatacji PD zna te wszystkie problemy i może przybliżyć najczęstsze uchybienia użytkowania wraz z radą jak ich uniknąć w przyszłości.

Tkanina czaszy spadochronu

Zestaw spadochronowy wykonany jest z wielu, różnorodnych materiałów, jednak niektóre z nich są bardziej podatne na uszkodzenia niż reszta. Elementem wystawionym na największe zniszczenia jest tkanina czaszy. W PD widziano różnorodne rodzaje uszkodzeń czasz, do których doszło z wielu odmiennych przyczyn. Część spowodowana była zewnętrznymi czynnikami jednak, o dziwo, nieprawidłowe układanie było najczęstszym źródłem problemów. To właśnie dlatego prawidłowe układanie jest ważną składową obsługi spadochronu.



Pot
Jednym z najbardziej szkodliwych czynników szkodzących tkaninie jest pot, prowadzący do degradacji jej na wierzchu trzech środkowych komór, od krawędzi spływu aż do mocowania paczki z pilocikiem. Spece z PD mogą określić, czy użytkownik podczas układania kładł się w przepoconej koszulce, ponieważ przesiąkanie potu powoduje niszczenie tkaniny. Pot również przyczynia się do zmniejszenia odporności tkaniny na promieniowanie UV a w konsekwencji dalszą jej degradację.

Wskazówka nr 1: Zrób co tylko możliwe, aby utrzymać czaszę z dala od potu i nie kładź się na spadochronie w zapoconej koszulce (lub co gorsza bez).

Nawozy
Choć idealnie byłoby układać na gładkiej i czystej powierzchni to trawa nie stanowi najgorszego podłoża do układania. Jednak wiele stref zrzutu stosuje nawożenie trawników lub położone wokoło pola są poddawane działaniu pestycydów, herbicydów lub nawozów. Jeśli więc nie da się uniknąć układania na trawie, to warto rozważyć zakup maty do układania, aby uchronić od zniszczeń kosztowny spadochron.

Słońce
Jedyną rzeczą, której nie da się całkiem uniknąć są uszkodzenia powodowane promieniowaniem UV. (tu z autorką nie mogę się zgodzić, są bowiem kraje, gdzie skoczkowie nie widują lecąc pod swoją czaszą słońca, choćby UK czy Norwegia ;)) Jednakże można kontrolować kwestie pozostawiania swojego spadochronu wystawionego na działanie promieni słonecznych. Prosta sprawa: Nie róbcie tego, lub przynajmniej ograniczcie to do minimum. Promieniowanie ultrafioletowe obniża wytrzymałość tkaniny, zmniejsza jej żywotność oraz powoduje blaknięcie kolorów.

Rozdarcia
Większość czasz spadochronowych doznaje przetarć, rozdarć i rozpruć. W PD zauważa się najczęściej maleńkie uszkodzenia na wierzchu i spodzie centralnej komory w okolicach spływu. Zwykle nie wymagają naprawy chyba że jest ich bardzo dużo na małej powierzchni, wtedy trzeba je załatać. Pracownicy PD nazywają te uszkodzenia "przebiciami". Choć trudno jest z pewnością określić genezę ich powstania to w PD panuje przekonanie, że powstają gdy materiał dostanie się pomiędzy metalowe oczka paczki lub slajdera a w trakcie napełniania czaszy metalowe elementy uderzają o siebie niszcząc tkaninę pomiędzy nimi. Pracownicy PD nie znaleźli jasnej korelacji pomiędzy techniką układania a tym rodzajem uszkodzeń. Najlepszą radą jest więc zwracanie uwagi podczas pakowania spadochronu w tych właśnie newralgicznych miejscach kontaktu tkaniny z metalowymi elementami czaszy i paczki.

Przetopienia
Przetopienie, czyli dziura w tkaninie spowodowana tarciem linki, lub linek to kolejne typowe uszkodzenie. Zazwyczaj powstaje w wyniku zaburzenia procesu napełniania czaszy, niechlujnego uporządkowania w trakcie układania lub obu czynników jednocześnie. Zaburzony proces napełniania po prostu nie jest dobry. Przykładowo, jeśli paczka zejdzie z czaszy zanim linki naprężą się i czasza zacznie się napełniać, gdy slajder już jest w trakcie zjeżdżania (bez szansy na wykonanie swojego zadania) wtedy może nastąpić bardzo twarde otwarcie. Poza bólem karku można liczyć się z uszkodzeniami spadochronu. Ale dobrą wiadomością, wg autorki jest to, że w zazwyczaj można temu zapobiec:

Wskazówka nr 2: Należy stosować gumki odpowiednio opinające zaplatane linki, starannie i równo zaplatać linki, dbać o uporządkowanie linek i materiału wewnątrz układanej czaszy, również podczas wkładania do paczki.
Wskazówka nr3: Linki powinny być zaplecione symetrycznie. Nie można stosować gumek o różnym rozmiarze. PD radzi używanie dużych gumek i zaplatanie ich podwójnie, włączając w to zamykające wploty (osobiście nie pałam wielkim entuzjazmem do tej techniki, uważam że trzeba stosować gumki zgodnie z instrukcją eksploatacji, a zaplatanie podwójne paczkę gumkach uchodzi za zagrożenie awarii zablokowania paczki, wydaje się, że jest to jakiś błąd lub nieporozumienie - to moja prywatna uwaga do artykułu, którą postaram się bardziej rozwinąć w filmie)

Dziury i przetarcia innego pochodzenia
Lądowanie poza planowanym miejscem, uderzanie natarciem o ziemię, wleczenie czaszy po chropowatej powierzchni lądowiska również może prowadzić do powstawania dziur i przetarć.

Wskazówka nr 4: Należy traktować swój cenny, ratujący życie sprzęt z dużą dbałością od momentu lądowania aż do to starannego umieszczenia w pokrowcu.

Linki
Przed dwudziestoma laty większość spadochronów wykonywana była z tkaniny F-111, która nosiła znamiona zużycia już po kilkuset skokach. Obecnie, można używać spadochronu przez tysiące skoków (w zależności od tego jak się o niego dba i warunków wykonywanych skoków). Jednakże linki spadochronowe - niezależnie od materiału, z którego są wykonane - wymagają zwykle kilkukrotnej wymiany podczas całego okresu żywotności czaszy. Od sposobu eksploatacji będzie zależeć czy linki trzeba będzie wymienić po 150 skokach czy po ponad 400.  Zanim jednak zostaną wymienione niektóre przyczyny nadmiernego niszczenia linek warto sobie zapamiętać:

Wskazówka nr 5: Nie warto używać zniszczonych linek próbując przekroczyć granicę bezpieczeństwa dla kilku kolejnych skoków. Koszt wymiany kompletu linek jest dużo niższy niż możliwa strata czaszy po ratowaniu (zerwane linki), niż rachunki za leczenie (nieporównywalny też do poniesienia śmierci przy lądowaniu). Tak, linki skoczków zrywają się podczas otwarcia, podczas lotu i podczas lądowania. Lepiej nie być takim pechowym skoczkiem.
Poniżej kilka przykładów linek, które zostały zużyte dużo bardziej niż przewidują to kryteria bezpieczeństwa. Nigdy, przenigdy nie można skakać na linkach zużytych do tego stopnia:

Styrane linki HMA

Styrane linki Vectran


Styrane linki Dacron

Styrane Microline



Poskręcane linki sterownicze
Aby uniknąć nadmiernego niszczenia linek należy pilnować sterówek przed poskręcaniem. Gdy są poskręcane mogę doprowadzić do wielu problemów,  których można przecież łatwo uniknąć.

Wskazówka nr 6: Zaraz po wylądowaniu, należy zablokować uchwyty sterownicze lub przynajmniej zamocować je na taśmach nośnych. Pod koniec każdego dnia trzeba rozkręcić linki sterownicze, jeśli widać taką potrzebę.
Gdy linki sterownicze są skręcone, niszczą się szybciej (skracają i zużywają). W trakcie napełniania mogą być pod większym niż przewidziane obciążeniem, co prowadzi do ich postrzępienia i niesie ryzyko zerwania. Dodatkowo linki te mogą mieć, poprzez poskręcanie jednej z nich, niesymetryczną długość i powodować skręt czaszy w locie, lub zaburzać prawidłowe napełnienie.

Oczka slajdera
Wgniecenia i zadziory na powierzchni metalowych oczek slajdera zazwyczaj prowadzą do przyspieszonego niszczenia linek. Jeśli w zestawie zastosowane są metalowe łączniki linek z taśmami nośnymi, slajder uderzając pod koniec otwarcia czaszy niszczy się (dlatego do metalowych łączników używa się bumpersów, czyli osłon łączników chroniących oczka slajdera przed uszkodzeniami, bumpersy są wykonane z wytrzymałej tkaniny lub z elastycznych tulei z tworzywa sztucznego, problemu tego nie ma  w przypadku soft-link - dopisek Iwana)


Wskazówka nr 7: Należy często sprawdzać oczka (zakucia, pierścienie, grommety) slajdera pod kątem uszkodzeń wewnętrznej strony, które mogłyby niszczyć linki. (Należy stosować bumpersy lub soft-link, aby uniknąć tego problemu - Iwan)

Gaszenie slajdera
Warto sprawdzać tunele w slajderze,  przez które przechodzą linki służące do jego gaszenia, o ile slajder jest wyposażony w taki system. Sprawdzać trzeba też szwy, oraz stan wystrzępienia tychże tuneli oraz poprawność blokowania się linek gaszących slajder. W małych spadochronach problemy z gaszeniem slajdera mogą prowadzić do niszczenia dolnej części linek nośnych. Niszczenie to będzie dużo mocniejsze jeśli oczka slajdera mają wgniecenia lub zadziory!

Kilka końcowych słów...

Niezależnie od tego, czy posiadany sprzęt jest nowiutki, czy ma 15 lat, to w jaki sposób będzie eksploatowany każdego dnia ma bezpośrednie przeniesienie na to, jak długo jeszcze będzie można go używać, jak dużo pieniędzy trzeba będzie wydać w trakcie używania i jaką będzie mieć wartość przy sprzedaży. Warto troskliwie dobrać miejsce do układania, dokładnie układać i zwracać szczególną uwagę na miejsca szczególnie narażone na zniszczenia:
trzy środkowe, górne płaty od spływu (okolice 'warning') do mocowania paczki z pilocikiem,
linki sterownicze (oraz ogólny stan całego kompletu linek nośnych)
oczka slajdera i tunele (jeśli takowe są) do jego gaszenia po otwarciu czaszy

A oto i 24 minuty filmowego uzupełnienia


Komentarze

Popularne posty z tego bloga

Wypadek Pabla

Nie mogę pozbierać myśli. Może pisanie jakoś się do tego przyczyni. Pablo dziś zginął podczas skoku tandemowego. Poznałem go na wyjeździe do Hiszpanii kilkanaście lat temu, gdy robił ze mną swój AFF. Zawsze uśmiechnięty, pełen energii, sypiący dobrej jakości dowcipami jak z rękawa. Podczas szkolenia nie szło mu świetnie, jeden z moich palców nadal jest wykrzywiony po tym, jak łapałem go z obrotów. Zaskoczył mnie wtedy swoją postawą. W żaden sposób nie załamywał się, nie biadolił tylko trenował na ziemi i skakał aż wyszło mu tak, jak tego chciał. Potem miałem okazję przekonać się, że taki miał charakter. Poznałem go jako uporządkowanego i bardzo zadaniowego człowieka. Skrupulatnie realizował swoje zamierzenia. Kilka lat później nauczyłem go jak skakać w tandemie. Na tandemie zakończyło się jego życie. Żona, dwoje małych dzieci. Młody człowiek, więc najpewniej też rodzice. Mama, dzień mamy. Wiem, że los dopada na przeróżne sposoby. Wypadki komunikacyjne, choroby. Co komu pisan

Samolot An-2

An-2 to dwupłatowy samolot wielozadaniowy klasy STOL (Short Take Off and Landing). Długość drogi rozbiegu i dobiegu to około 200 metrów. Antek wyposażony jest w gwiazdowy silnik wolnossący, któremu mocy na małych wysokościach wystarcza do przewożenia niemal dwóch ton balastu. Jednak wraz ze wzrostem wysokości, gdy spada ciśnienie powietrza, brak wystarczającej ilości tlenu dusi koniki mechaniczne z początkowej wartości 1000.

Planowanie lądowania - ważny element bezpieczeństwa

Przygotowanie ścieżki podejścia w danych warunkach atmosferycznych i terenowych powinno być rozpoczęte od obserwacji lądowania innych skoczków. Im mniej doświadczenia, tym wnikliwsza obserwacja. Najlepiej wytypować sobie uczestników skoku, który mają podobnie obciążone spadochrony.  To, co będzie szczególnie istotne dla naszego planu to kąt, pod jakim szybują spadochrony na prostej do lądowania. Oczywiście inne kwestie związane z szybowaniem są także istotne. Obserwacja górnego wiatru, jego siły i kierunku. Zwrócenie uwagi na zawirowania powietrza, czy spadochron się „pompuje”, czy pracuje stabilnie. Wreszcie obserwacja zachowania innych skoczków, którzy zawsze stanowią dla siebie nawzajem potencjalne zagrożenie.